یکی از اساسی‌ترین سوالات و مباحثی که در رابطه با لامپ‌های گازی وجود دارد تفاوت لامپ متال هالید و بخار سدیم است. لامپ‌های گازی که طراحی و تولید می‌شوند به سه دسته لامپ گازی بخار جیوه، لامپ گازی متال هالید و لامپ بخار سدیم دسته بندی می‌شوند که قطعا از نظر ساختار و نحوه کارایی که دارند، باهم متفاوت هستند. برای مقایسه کردن این لامپ‌ها لازم است که شناخت کافی راجع به هر کدام از آن‌ها داشته باشید و در نهایت تفاوت آن‌ها را بررسی کنید.
لامپ گازی چیست؟
در لامپ‌های گازی زمانی که از داخل گاز، الکترون‌های پرفشاری عبور کنند نوری حاصل می‌شود؛ عاملی که منجر به برانگیختگی گاز و تولید نور می‌شود، برخورد الکترون‌ها با اتم‌های خنثای گاز است. این لامپ‌ها را داخل چراغ‌ها می‌گذارند که برای روشن کردن این چراغ‌ها لازم است از یک استارتر یا ترانس استفاده شود. توجه کنید که گاهی اوقات در بازار به آن‌ها لامپ هلیوم یا لامپ خیاری می‌گویند. لامپ‌های بخار جیوه و بخار سدیم معمولا کاربردهای زیادی دارند و بیشتر در نورپردازی خیابان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند و به عنوان پروژکتور نورپردازی را انجام می‌دهند. البته ناگفته نماند که در بین مشتریان از لامپ‌های متال هالید کمتر استفاده می‌شود لذا مصرف بالایی دارند، راه اندازی آن‌ها زمان بیشتری می‌خواهید و حرارت زیادی را هم تولید می‌کنند. در حالت کلی در صنایع بزرگ و مکان‌های بزرگ از لامپ‌های گازی استفاده می‌شود که معمولا شباهت زیادی دارند اما در برخی ویژگی‌ها باهم متفاوت هستند.
لامپ بخار جیوه
این لامپ در گاز بخار جیوه تخلیه الکتریکی را انجام می‌دهد به همین دلیل با نام لامپ بخار جیوه شناخته می‌شود. گازی که در این لامپ وجود دارد متشکل شده از جیوه و آرگون است. رنگ نور ساطع شده از این لامپ سفید مایل به آبی است بخاطر همین زمانی که این لامپ را روشن کنید نوری به رنگ مهتابی و سفید را از آن مشاهده خواهید کرد. از جمله ویژگی‌ها و مشخصات بارز این لامپ‌ها می‌توان بازدهی و طول عمر بالای آن اشاره کرد. از این مدل لامپ برای نورپردازی مکان‌هایی همچون پیاده‌روها، زمین‌های ورزشی، پارک‌ها و… استفاده می‌کنند. اگر بخواهیم که تفاوت لامپ متال هالید و بخار سدیم را بررسی کنیم متوجه می‌شویم که عملکرد آن‌ها مشابه هم است؛ اما در ساختار لامپ بخار جیوه نمک‌های هالوژنی استفاده نشده است. تولید این لامپ‌ها در بسیاری از کشورها همچون اروپا ممنوع است چرا که برای محیط زیست بسیار خطرناک هستند.
از معایب دیگر این لامپ می‌توان گفت که نمود رنگی پایینی دارند یعنی درخشندگی آن‌ها کمتر از لامپ‌های متال هالید است. زمانی که قطعی برق روبه‌رو شوید این مدل لامپ هم خاموش می‌شود و حدود 5 الی 7 دقیقه لازم است که فشار گاز کم شود و لامپ مجددا روشن شود. اساسا در ابتدا میزان فشار گاز بالا است و در لامپ امکان ایجاد جرقه وجود ندارد. لامپ‌های بخار جیوه معمولا در توان‌های مختلفی همچون 125، 250، 500 وات تولید می‌شوند که در عین حال اتلاف انرژی زیادی در آن‌ها دیده می‌شود.
لامپ بخار سدیم
شباهت‌های زیادی بین لامپ‌های بخار جیوه و لامپ‌های بخار سدیم دیده می‌شود ولی در لامپ‌های بخار سدیم از جیوه استفاده نمی‌شود و از سدیم استفاده می‌کنند و شما گاز آرگونی نمی‌بینید لذا از گاز نئون بهره می‌برند. در لامپ‌های بخار سدیمی که تولید می‌شود معمولا تخلیه الکتریکی داخل بخار سدیم انجام می‌شود. این لامپ‌ها را مانند هر لامپ دیگری نصب می‌کنند اما به نوبه خود به دو دسته فشار بالا و فشار کم تولید می‌شوند. اساسا در توان‌های مختلفی همچون 35، 50، 70، 150، 250، 400، 600، 1000 وات در محدوده رنگ زرد تولید می‌کنند.
❎ لامپ سدیم کم فشار: حباب طراحی شده این لامپ به شکل U است که به‌منظور اتلاف حرارت و انرژی شیشه حبابی آن‌ها را به‌صورت دوجداره می‌سازند. از آن جایی که فشار گاز داخلی این لامپ‌ها کم است، حجم لامپ بیشتر خواهد بود.
❎ لامپ سدیم پرفشار: در این لامپ گاز با فشار زیادی وارد لوله سرامیکی می‌شود، در واقع با اعمال ولتاژ یونیزه به گاز داخل این لامپ، نور تولید شده و در نهایت لامپ روشن می‌شود. برای این که لامپ روشن شود بایستی که یک مدار جانبی هم راه‌اندازی شود.
این مدل لامپ‌ها را معمولا در بزرگراه‌ها و روشنایی خیابان‌ها استفاده می‌کنند و حتی در چراغ‌های خیابانی هم کاربرد دارند. در واقع برای روشنایی این لامپ‌ها باید مدت زمان زیادی صبر کرد که به میزان حداکثر روشنایی خود برسند. بایستی گفت که طول عمر و بهره‌وری این لامپ زیاد است اما درصد بازتاب آن و رنگ آن نامطلوب است بنابراین در مکان‌هایی تردد زیادی ندارند استفاده می‌شود برای مثال بنادر، معابر شهری، اسکله‌ها و… کاربرد دارند.
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
💡 کوروش 110 عرضه کننده انواع لوازم و تجهیزات روشنایی با بالاترین کیفیت و بهترین قیمت در لاله زار تهران آماده ارسال سفارشات شما در سریعترین زمان ممکن است. 💡
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
لامپ متال هالید
این لامپ‌ها به لامپ خیاری معروف هستند اما شباهت زیادی به لامپ‌های بخار جیوه دارند که تنها تفاوت آن‌ها در بخار داخلی لامپ‌های متال هالید خواهد بود. در این مدل لامپ علاوه بر جیوه از کمی نمک هالوژنی هم استفاده شده است که در نهایت رنگ نور ساطع شده از آن سفید است. برای راه اندازی کردن لامپ‌های بخار سدیم و متال هالید لازم است که از وسیله‌ای به نام ایگنیتور استفاده کرد. لامپ‌های متال هالید معمولا در توان‌هایی همچون 250، 400، 1000، 2000 وات طراحی و تولید می‌شوند.
هر یک لامپ متال هالید حدود 150 وات برابر با لامپ بخار جیوه 250 واتی است و در واقع می‌توان گفت که باهم برابرند. اگر می‌خواهید در مصرف برق صرفه جویی کنید بهترین گزینه لامپ‌های متال هالید هستند. این مدل لامپ در مقایسه‌با لامپ‌های قدیمی رشته‌ای کیفیت نوری بالاتری دارند و در عین حال شدت نور آن‌ها بالاتر خواهد بود. گفتنی است که از لامپ‌های متال هالید برای روشنایی مکان‌های صنعتی و بزرگ استفاده می‌شود برای مثال می‌توان آن‌ها را در استادیوم‌ها، کارخانجات، پارکینگ‌ها، انبارها، چراغ جلوی اتومبیل‌ها و… مورد استفاده قرار داد. برای این که این لامپ‌ها به حداکثر روشنایی خود برسند بایستی که زمان زیادی طول بکشد.
6 تفاوت اصلی لامپ متال هالید و بخار سدیم
تفاوت لامپ متال هالید و بخار سدیم عبارت است از:
✅ اساسی‌ترین تفاوت لامپ متال هالید و بخار سدیم به رنگ نور آن‌ها بر می‌گردد. نور تولید شده توسط لامپ‌های متال هالید معمولا در طیف رنگی آبی و سفید هستند اما نور لامپ‌های بخار سدیم معمولا در طیف رنگی نارنجی، زرد، قرمز هستند.
✅ اگر بخواهید لامپ‌های بخار سدیم را تعویض کنید هزینه نهایی آن‌ها نسبت به تعویض لامپ‌های متال هالید ارزان‌تر خواهد بود.
✅ در حقیقت لامپ‌های متال هالید از طول عمر کمتری نسبت به لامپ‌های بخار سدیم برخوردار هستند، بنابراین اگر طول عمر لامپ مهم است از لامپ متال هالید استفاده کنید.
✅ اگر از لامپ‌های بخار سدیم استفاده می‌کنید قطعا خطر اشعه UV یا خطر جیوه کمتری را به دنبال دارد، البته به نسبت لامپ‌های متال هالید. هر دوی این لامپ‌ها دارای جیوه هستند و جیوه برای سلامتی مضر است؛ در واقع لامپ‌های بخار سدیم ضرر کمتری برای سلامتی حیوانات و انسان‌ها دارد بنابراین از طرفداران زیادی هم برخوردار هستند. این لامپ‌ها زمانی که به پایان عمر خودشان برسند بایستی که بر اساس قواعد خاصی دور ریخته شوند.
✅ جیوه‌ای که در لامپ‌های متال هالید استفاده می‌شود قطعا نسبت به نوع بخار سدیم از درخشندگی بیشتری برخوردار است.
✅ اساسا لامپ‌های بخار سدیم لومن در وات بیشتر و بالاتری دارد که این مسئله منجر به بازدهی بیشتر و کارایی بیشتر آن می‌شود. تمام مواردی که ذکر شد از جمله مهم‌ترین و اساسی‌ترین تفاوت این لامپ‌ها است و گفتنی است که این لامپ‌ها قابل تعویض نیستند بنابراین سعی کنید در انتخاب مدل مورد نیاز دقت بالایی را صرف کنید.
تفاوت لامپ بخار جیوه و بخار سدیم
و اما لامپ‌های بخار سدیم و بخار جیوه هم تفاوت‌هایی با هم دارند که در ادامه آن‌ها را بررسی می‌کنیم:
✔️ اساسا در لامپ‌های بخار سدیم با تخلیه الکتریکی نور تولید می‌شود اما در نوع بخار جیوه در اثر ترکیب تخلیه الکتریکی در بخار جیوه و به همراه ماده فلورسنت نور تولید می‌شود.
✔️ لامپ‌های بخار سدیم از بازدهی نور بالایی برخودار هستند.
✔️ در واقع لامپ‌های بخار جیوه این قابلیت را دارند که در سیستم بینایی انسان یک طیف نور مرئی را تولید کنند.
✔️ اصولا لامپ‌های بخار جیوه برای روشن شدن و گرم شدن و رسیدن به حداکثر نور خود زمان بیشتری احتیاج دارند.
✔️ از آن جایی که لامپ‌های بخار جیوه می‌توانند نور مرئی را تولید کنند معمولا برای معابر شهری گزینه بهتری هستند.
✔️ لامپ های بخار سدیم نور زرد رنگی دارد بنابراین گزینه مناسبی برای مناطق مه آلود و جاده‌های بین شهری خواهد بود.
سخن پایانی
در این مقاله سعی کردیم که در رابطه با لامپ‌های گازی صحبت کنیم و هر کدام از آن‌ها را به‌صورت اختصاصی مورد بررسی قرار دادیم. در واقع راجع به کاربرد، مشخصات فنی، مزیت‌ها و معایب هر کدام و حتی تفاوت لامپ متال هالید و بخار سدیم و… را بیان کردیم؛ حال با شناخت کافی می‌توانید لامپ گازی مورد نظر را از فروشگاه‌های معتبر خریداری کنید. فروشگاه معتبر کوروش 110 انواع لامپ گازی باکیفیت و قیمتی رقابتی را به‌فروش می‌رساند.