لامپ جیوه ای
لامپ جیوه ای یکی از انواع لامپ‌ها و روشنایی است که بانام لامپ بخار جیوه نیز شناخته می‌شود. لامپ بخار جیوه، یکی از پرنورترین انواع لامپ‌های تخلیه گازی به‌حساب می‌آید که دارای بهره نوری بالاتری نسبت به لامپ‌های رشته‌ای بوده و علت تولید نور در این نوع لامپ‌ها عبور جریان برق از درون بخار جیوه است. لامپ پشت جیوه ای دو حباب داخلی و خارجی دارد که حباب داخلی از جنس کوارتز ساخته شده است تا توانایی تحمل فشارهای بالا (در حدود ۳ اتمسفر) و دماهای بالا که ناشی از تبخیر جیوه و آرگون است (در حدود ۱۰۰۰ درجه کلوین) را داشته باشد.
این حباب، از هر دو انت‌ها به حباب خارجی وصل می‌شود. الکترودهای درون لامپ از جنس تنگستن مارپیچ هستند. یک الکترود فرعی یا کمکی هم در نزدیکی یکی از الکترودهای اصلی قرار گرفته که برای راه‌اندازی مورد استفاده قرار می‌گیرد. حباب خارجی که عموماً به شکل استوانه‌ای یا بیضوی شکل است، معمولاً سطح داخلی آن از فسفر پوشانده شده است تا توانایی جذب برخی طول موج‌های ناخواسته را دارا باشد. وظیفه حباب خارجی، محافظت از حباب داخلی در برابر عوامل جوی و محیطی (مانند تغییر درجه حرارت) است.
بین این دو حباب داخلی و خارجی با گازی خنثی مانند ازت پر می‌شود تا مانع از اکسید شدن قسمت‌های داخلی شود. یک مقاومت نسبتاً بزرگ (بین ۱۰ تا ۳۰ کیلو اهم) با الکترود فرعی سری شده است که این مقاومت باعث خواهد شد پس از راه‌اندازی الکترود فرعی از مدار خارج شود.
کاربرد و مزایای لامپ جیوه ای
لامپ‌های جیوه‌ای در مقایسه با لامپ‌های رشته‌ای تنگستن و برخی از چراغ‌های فلورسنت، کارایی بهتری دارند. لامپ‌های جیوه‌ای معمولاً درجاهایی که نیاز به نور زیاد در فضایی کم دارند مورد استفاده قرار می‌گیرند. چند نمونه از این فضاها را می‌توان باشگاه‌های ورزشی، انبارها، جاده‌ها، سالن‌های سینما، استادیوم‌های فوتبال، پارکینگ‌ها، فضاهای ورزشی آزاد و مسیرهای عبوری نام برد. از مزایای لامپ‌های بخار جیوه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
💠 عمر طولانی: به‌طور میانگین این لامپ‌ها ۲۴۰۰۰ ساعت عمر مفید دارند و می‌توانند نور مورد نیاز محیط را فراهم کنند؛ اما در مواردی هم دیده‌شده است که این‌گونه لامپ‌ها حتی بیش از ۲۰ سال کار کرده‌اند.
در لامپ‌های قدیمی بخار جیوه که از اکسید باریوم در ساخت آن‌ها استفاده می‌شد، بعد از هر بار راه‌اندازی لامپ، مقداری از اکسید باریوم از دست می‌رفت که باعث می‌شد طول عمر لامپ تا حد زیادی افت کند، اما در نسل بعدی این لامپ‌ها از الکترودهایی با جنس توریوم در ساخت آن‌ها استفاده شده که باعث افزایش طول عمر لامپ‌ها تا حدود ۲۴۰۰۰ ساعت شده است.
💠 بازده: لامپ‌های بخار جیوه نیز دارای بازدهی مناسبی هستند، بازدهی‌ای بین ۳۰ تا ۶۰ لومن در وات که یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین مزایای لامپ‌های بخار جیوه به شمار می‌رود.
💠 قیمت: ازجمله شاخص‌ترین مزایای لامپ‌های بخار جیوه قیمت مناسب آن‌هاست.
نحوه کار لامپ بخار جیوه
طرز کار لامپ‌های بخار جیوه به این صورت است که این لامپ‌ها برای ایجاد نور بسیار روشن از ایجاد آرک الکتریکی درون جیوه بخار شده در یک لوله فشار بالا استفاده می‌کنند. کار این لامپ با تشکیل یک آرک کوچک بین دو الکترود شروع می‌شود. علاوه بر جیوه، گازهای نجیب دیگر مثل آرگون در لوله این لامپ‌ها وجود دارد که به‌آسانی برانگیخته می‌شوند.
این آرک کوچک باعث می‌شود تا لوله گرم شود و بعد از چند دقیقه که لوله به حد کافی گرم شد، جیوه جامد بخار شده و جیوه جامد بخارشده باعث ایجاد یک نور قوی بین دو الکترود خواهد شد.
لامپ جیوه ای کم‌فشار
این نوع لامپ از یک تیوب از جنس شیشه یا حباب تشکیل شده که سطح داخلی آن به‌وسیله پودر فسفر پوشیده می‌شود و در دو طرف آن دو فیلامان (سیم یا رشته که داخل لامپ وجود دارد) قرار دارد. حباب، حاوی مقدار اندکی جیوه و همچنین گاز آرگون با فشار بسیارکم است. یک قطعه بنام چوک که یک سلف یا سیم‌پیچ است و قطعه دیگری که یک بیمتال یا دوفلزی است و استارت نام دارد نیز در مدار لامپ قرار می‌گیرند.
به‌محض اتصال ولتاژ به مدار چراغ، ابتدا ولتاژ و جریان به‌وسیله قطعه چوک تا سطح ۱۰۰۰ ولت افزایش می‌یابد، فیلامان‌ها گداخته شده و گاز آرگون را نیز یونیزه کرده و مقداری از جیوه از حالت مایع به گاز تبدیل می‌شود؛ همچنین الکترون‌ها را از یک طرف لامپ به‌طرف دیگر منتقل می‌کند. در هنگام حرکت الکترون‌ها و اتم‌های باردار داخل لامپ، تعدادی از آن‌ها با اتم‌های گازی جیوه برخورد می‌کنند.
این برخورد باعث برانگیخته شدن اتم‌ها می‌شود و الکترون‌ها را به تراز انرژی بالاتر می‌برد و همان‌طور که در ابتدا نیز گفته شد بازگشت الکترون‌ها به مدار اصلی باعث می‌شود که فوتون‌های نوری از خود آزاد کرده و نور فرابنفش ضعیفی تولید کنند.
این نور با پوشش فسفر فلورسانس در داخل حباب برخورد می‌کند و به نوری قابل‌مشاهده تبدیل می‌شود. لامپ‌های کم‌فشار جیوه همچنین به‌عنوان منبع نسبتاً کارآمد نور ماوراءبنفش برای کاربردهایی ازجمله لیتوگرافی، طیف‌سنجی UV سولاریوم، تولید ازن و میکروب‌کشی قابل استفاده‌اند و بایستی گفت نور بالایی برای چنین کاربردهایی موردنیاز نیست.
لامپ جیوه ای فشار متوسط
لامپ‌های جیوه‌ای با فشار متوسط وجود دارند که هم ویژگی‌های لامپ بخار جیوه فشار بالا و هم‌فشار پایین را در حد متوسط دارند و در وهله اول نور UV-A یا نور UV-C را منتشر می‌کنند. این لامپ‌ها در ضدعفونی، درمان با اشعه ماورا بنفش و دیگر فرآیندهای فتوشیمیایی کاربرد دارند.
لامپ جیوه ای فشارقوی
لامپ بخار جیوه فشار بالا (فشارقوی) نوعی لامپ تخلیه گازی با شدت بالاست، که در فشار یک اتمسفر و با تراکم قدرت بسیار بالا کار می‌کند، به صورتی که جیوه بیشتری تبخیر می‌شود. تراکم بالای بخار، این امکان را فراهم می‌کند که تابش نور با تابش بسیار بالا رخ بدهد. در این‌گونه لامپ‌ها، گسترش طیفی بسیار قوی‌تری هم وجود دارد. انتشار نور در آن نه‌تنها شامل خطوط منبسط نشده، بلکه پیوسته و شدید است.
لامپ بخار جیوه با فشار بالا می‌تواند به‌عنوان منبع نور سفید هم استفاده شود، اما تن رنگ نور آن‌ها مایل به آبی-سبز (دمای رنگ تقریباً بالا) است و نور قرمز در آن وجود ندارد. لامپ بخار جیوه فشارقوی بیشتر برای کاربردهای روشنایی باقدرت بالا مناسب است.
لامپ جیوه ای مستقیم
در نمونه‌ای از لامپ‌های جیوه‌ای که به نام لامپ جیوه ای مستقیم یا خود بالاست یا لامپ جیوه ای رشته‌ای معروف است، یک فیلمان داخل حباب لامپ قرار داده شده است که در امتداد لوله تخلیه قرار می‌گیرد و با راه‌اندازی لامپ، جریان عبوری از الکترودها از این فیلمان نیز عبور می‌کند و لامپ مانند لامپ‌های رشته‌ای روشن می‌شود. پس از گرم شدن جیوه داخل لامپ، تخلیه الکتریکی بین دو الکترود صورت می‌گیرد که به‌منظور محدود کردن جریان آن از یک مقاومت سری استفاده می‌شود.
لامپ جیوه ای مستقیم با دارا بودن ویژگی‌های بالا و کیفیت مساعد که ادغامی از بخار جیوه پرفشار و لامپ رشته‌ای است، بدون نیاز به لوازم جانبی خاص و فقط با صرف هزینه تعویض، به‌سادگی جایگزین لامپ رشته‌ای شده و نوری باکیفیت و مطلوب را ایجاد می‌کند.
شما کاربران گرامی، می‌توانید انواع لامپ‌های جیوه‌ای را از فروشگاه کوروش ۱۱۰ تهیه نمایید؛ این فروشگاه باسابقه طولانی و درخشان در این عرصه، انواع لامپ‌های جیوه‌ای را باکیفیت مطلوب و قیمت مناسب عرضه می‌کند.
به‌روز رسانی در تاریخ ۰۸ فروردین ۱۴۰۱
نمایش یک نتیجه
